Ο πρώτος μεγάλος αθλητής είχε ένα ελάττωμα. Δεν ήταν λευκός, ούτε καν μαύρος! – Για 25 δολάρια θεωρήθηκε επαγγελματίας και του αφαιρέθηκαν τα χρυσά μετάλλια στο πένταθλο και το δέκαθλο που είχε κερδίσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες!
Στις 27 Ιανουαρίου 1913 η αθλητική
οικογένεια διέπραξε ένα από τα μεγαλύτερα «εγκλήματα». Στο εδώλιο του
κατηγορούμενου ήταν ο μέχρι πριν λίγους μήνες ήρωας Τζιμ Θορπ. Ο πρώτος πραγματικά μεγάλος αθλητής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Είχε αφήσει άφωνο τον κόσμο με τις επιδόσεις του στη Στοκχόλμη το καλοκαίρι του 1912. Είχε νικήσει με ελάχιστη προετοιμασία το πένταθλο και το δέκαθλο τα δύο επίπονα αγωνίσματα του κλασσικού αθλητισμού. Μοναδική κατηγορία τα 25 δολάρια που είχε πάρει για να παίξει αμερικάνικο ποδόσφαιρο με την ομάδα του κολεγίου του πριν αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς.
«Ελπίζω να με συγχωρήσετε. Ήμουν ένας μικρός Ινδιάνος που δεν γνώριζε τους κανόνες» είπε με την αφέλεια του χωριάτη ο Θορπ στους δικαστές του που όμως δεν συγκινήθηκαν. Η ετυμηγορία τους ήταν καταπέλτης. Ο ήρωας γκρεμιζόταν από το βάθρο του. Αφαιρέθηκαν τα μετάλλιά του και δεν αναγνωρίστηκαν τα ρεκόρ. Προς τιμήν τους οι δεύτεροι των αγωνισμάτων αρνήθηκαν να παραλάβουν τα δικά του χρυσά μετάλλια. Ο «μικρός Ινδιάνος» είχε νικηθεί από τους «κακούς καουμπόι».
Ο Θορπ λίγους μήνες νωρίτερα είχε ζήσει στιγμές δόξας. Ο βασιλιάς της Σουηδίας ο Γουσταύος Ε΄ του είχε πει: «Κύριε είστε ο μεγαλύτερος αθλητής του κόσμου». Κι η απάντηση του Θορπ απλή: «Ευχαριστώ βασιλιά».
Λίγες εβδομάδες αργότερα, στην υποδοχή στο Μανχάταν χιλιάδες κόσμου κρατώντας αμερικάνικες σημαίες τον επευφημούσε:
«Δεν ήξερα ότι ένα άτομο μπορεί να έχει τόσους φίλους» είπε στους δημοσιογράφους που έριχναν αγκωνιές ο ένας στον άλλο για να τον πλησιάσουν και να του αποσπάσουν μια δήλωση.
Μόνο
που η χώρα του δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί ένα «μικρό Ινδιάνο» για
ίνδαλμα της. Και μερικοί από αυτούς που νόμιζε τότε φίλους του
αποδείχτηκαν εχθροί. Άλλωστε εκείνη την εποχή πολλοί Ινδιάνοι ζούσαν σε
αυστηρά φρουρούμενες περιοχές που δεν διέφεραν και πολύ από τα γκέτο ή
τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως.
Ο Θορπ εγγονός του «Μαύρου Γερακιού» είχε γεννηθεί στις 28 Μαΐου 1888 κι είχε μεγαλώσει σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Οκλαχόμα
όπως συνέβαινε με όλους τους αυτόχθονες. Έμαθε υποχρεωτικά Αγγλικά,
όπως συνέβαινε με όλους τους Ινδιάνους ενώ τη μητρική του γλώσσα τη
διδασκόταν στα κρυφά.
Οι γονείς του ήταν μιγάδες. Ο πατέρας του Χίραμ Θορπ
είχε πατέρα Ιρλανδό, ενώ ο πατέρας της μητέρας του ήταν Γάλλος. Ήταν
άλλωστε διαδεδομένη η συνήθεια των λευκών εποίκων να βιάζουν τις νεαρές
Ινδιάνες.
Το Ινδιάνικο όνομά του ήταν «Ουά Τα Χακ» που σημαίνει «φωτεινό μονοπάτι» ή «η διαδρομή που φωτίζει το δρόμο προς το σπίτι που ψάχνουμε»
κάτι δηλαδή σαν το άστρο της Βηθλεέμ. Ο νονός του είχε έμπνευση αφού ο
δρόμος του ήταν φωτεινός. Μόνο που θα έπρεπε να περιμένει πολύ για να το
μάθει.
Ο μικρός Ινδιάνος πήρε και το… Αγγλικότατο όνομα Τζέϊμς Φράνσις Θορπ κι έγινε δεκτός σε ένα από τα ελάχιστα κολλέγια που δέχοντσαν Ινδιάνους, το Καρλάϊλ
κι εκεί άρχισε να παίζει αμερικάνικο ποδόσφαιρο. Μάλιστα λίγο πριν τους
Ολυμπιακούς παίζοντας με την ομάδα της στρατιωτικής ακαδημίας του Ουέστ Πόϊντ ένας από τους αξιωματικούς είπε για αυτόν: «Είναι ο σπουδαιότερος ποδοσφαιριστής που έχω δει». Ήταν ένας αξιωματικός καριέρας με την πραγματική έννοια του όρου. Λεγόταν Ντουάϊτ Αϊζενχάουερ
κι αργότερα μετά τις στρατιωτικές του επιτυχίες στον Β Παγκόσμιο
Πόλεμο έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ! Ο Θορπ άκουσε τους συμφοιτητές του να
μιλάνε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες κι αποφάσισε να
δοκιμάσει τις δυνατότητες του και σ΄ αυτούς. Καθώς του έλειπε η τεχνική
επέλεξε δύο αγωνίσματα που απαιτούσαν περισσότερο αντοχή και λιγότερο
τεχνική. Το πένταθλο και το δέκαθλο. Έμαθε να ρίχνει ακόντιο μόλις ένα
μήνα πριν τους αγώνες και λίγο μετά νίκησε στα 110μ με εμπόδια τον
Ολυμπιονίκη ισοφαρίζοντας παράλληλα το παγκόσμιο ρεκόρ!
Αυτόν τον υπεραθλητή που δεν ήξερε όχι τα αναβολικά, αλλά ούτε καν τις αθώες βιταμίνες κυνήγησε η ΔΟΕ
και με μία φαιδρή κατηγορία περί επαγγελματισμού για έναν αγώνα που
έγινε την σεζόν 1909-10 του στέρησε τη δόξα που θα μπορούσε ν΄
απολαύσει. Περί χρημάτων βέβαια ουδείς λόγος!
Στη Νέα Υόρκη οι Ιρλανδοί αθλητές της Ολυμπιακής ομάδας
πήραν υπό την προστασία τους το νεαρό Ινδιάνο που είχε καταπλήξει τους
πάντες. Οι πρώτοι του αγώνες μετά τον θρίαμβο της Στοκχόλμης ήταν το ίδιο εκπληκτικοί.
Κάποιοι
όμως δεν άντεχαν έναν Ινδιάνο είδωλο για τη νεολαία. Ακόμη δεν έχει
αποσαφηνιστεί ποια εφημερίδα έγραψε πρώτη για το… επαγγελματικό παρελθόν
του Θορπ. Σιγά σιγά όμως τα δημοσιεύματα γίνονταν όλο και περισσότερα. Ο
γραμματέας της Αμερικανικής Ένωσης Ερασιτεχνών Αθλητών, ο Τζέιμς Εντουαρντ Σάλιβαν
αποφάσισε να παίξει το ρόλο του τιμητή. Ενώ ήξερε ότι πολλοί αθλητές
μέλη της ένωσης έπαιζαν επαγγελματικό ποδόσφαιρο, αλλά με ψευδώνυμα,
αποφάσισε να καλέσει σε απολογία τον μικρό Ινδιάνο.
Η απολογία δεν βοήθησε κι ο Θορπ κρίθηκε ένοχος. Η Αμερικανική Ένωση τον κήρυξε επαγγελματία
και κοινοποίησε τη διαγραφή του στην ΔΟΕ. Κι εκεί έγινε άλλο ένα
αθλητικό έγκλημα. Ενώ οι κανονισμοί ανέφεραν ότι οι ενστάσεις για τους
νικητές πρέπει να γίνουν «εντός τριάντα ημερών», αποφασίστηκε η διαγραφή
του και η ανάκληση των επιδόσεών του και των μεταλλίων του κατέκτησε,
τουλάχιστον έξι μήνες μετά τους αγώνες!
Το μόνο καλό από όλη αυτή την περιπέτειά του ήταν ότι μπορούσε πλέον να
αγωνιστεί ελεύθερα ως επαγγελματίας. Αγωνίστηκε στις μεγαλύτερες ομάδες
του Αμερικάνικου μπέιζμπολ (1913-19) και στη συνέχεια στο αμερικάνικο ποδόσφαιρο (1920-28). Παράλληλα για δύο τουλάχιστον χρόνια (1926-28) έπαιζε μπάσκετ σε ομάδες της Νέας Υόρκης, της Πενσυλβάνιας και του Οχάιο.
Το κραχ
του 1928 έφερε και το κραχ του Αμερικάνικου επαγγελματικού αθλητισμού.
Χρήματα δεν περίσσευαν ούτε στους ιδιοκτήτες των ομάδων που συνήθως
έκαναν το κέφι τους ξοδεύοντας λεφτά από τις επιχειρήσεις τους, ούτε
στον κόσμο που έπρεπε να πληρώνει συχνά ακριβά εισιτήρια. Ο Θορπ
είχε ένα ακόμη λόγο να πληγεί από τη κρίση. Είχε πατήσει τα 40. Έμεινε
άνεργος κι υποχρεώθηκε να κάνει δουλειές του ποδαριού. Από ηθοποιός σε
δευτεροκλασάτα Γουέστερν (πάντα σε ρόλο αρχηγού την Ινδιάνων) μέχρι μπράβος σε κέντρα και οδοκαθαριστής.
Παράλληλα
με τα επαγγέλματα άλλαζε και συζύγους. Η τρίτη ήταν η πρώτη που μίλησε
στις αρχές της δεκαετίας του 1950 για την άθλια οικονομική του
κατάσταση ζητώντας από όσους τον θυμόντουσαν ακόμα να τον βοηθήσουν.
Τρία χρόνια αργότερα, στις 28 Μαρτίου, έπαθε καρδιακή προσβολή την ώρα
που έτρωγε. Ήταν 64 χρόνων, αλλά ο οργανισμός του είχε κουραστεί. Το
αλκοόλ και η πίκρα για τη συμπεριφορά των ανθρώπων είχαν κάνει τη
δουλειά τους
Έγιναν πολλές προσπάθειες για να αποκατασταθεί Όσο ζούσε οι
περισσότερες προσπάθειες έπεφταν στο κενό. Και τι ειρωνεία! Ένας από
τους ανθρώπους που μπλόκαρε τις προσπάθειες αυτές ήταν ο ίδιος ο
πρόεδρος της ΔΟΕ ο Εϊβερι Μπράνταΐζ που ήταν έκτος στο πένταθλο!
Info
• Tο 1951 ο Μπαρτ Λάγκαστερ ενσάρκωσε τον Θορπ σε μια ταινία που είχε θέμα τη ζωή του.
• Το 1950 το ειδησεογραφικό πρακτορείο «Ασοσιέϊτεντ Πρες» τον ανακήρυξε καλύτερο αθλητή του πρώτου μισού του αιώνα.
• Μια πόλη της Πενσυλβάνια, η Τσακ,
δέχτηκε να αλλάξει το όνομά της σε Θορπ για να φιλοξενήσει το σώμα του
για αιώνια ανάπαυση. Ο Θορπ ουδέποτε την είχε επισκεφθεί, αλλά οι
υπεύθυνοι έβλεπαν μακριά. Σκέφθηκαν τη διαφήμιση της πόλης τους και τον
τουρισμό που θα συγκέντρωναν. Δεν έπεσαν έξω ούτε στο ένα, ούτε στο
άλλο.
• Οι συμπατριώτες του μόλις το 1973 τον αποκατέστησαν. Η ΔΟΕ
άργησε ακόμα περισσότερο. Το 1982 δέχτηκε να του επιστρέψει τα χρυσά
μετάλλια.
• Είχε ένα δίδυμο αδελφό, τον Τσάρλι, αλλά πέθανε από
πνευμονία όταν ήταν δύο χρόνων. Η μητέρα του ποτέ δεν μπόρεσε να
ξεπεράσει την απώλεια του παιδιού της και πέθανε κι αυτή λίγο αργότερα
•
Το Ινδιάνικο όνομά του Ουά Τα Χακ (φωτεινό μονοπάτι) το πήρε επειδή την
ώρα της γέννησής του αχτίνες ήλιου έμπαιναν στο δωμάτιό του.
Πηγή «Πασατέμπος»
